Yerel yönetimlerin kentler için önemi;
Kentler; İnsanoğlunun avcı-toplayıcı yasam (15 bin yıl önce) biçiminden tarım toplumuna geçişi ve devamında da büyük topluluklar halinde yaşaması ile birlikte kentler ve şehirler oluşmaya başlandı.
İnsanlar daha büyük topluluklar ve daha yoğun(metrekare/kişi sayısı) karmaşık yaşam biçimi yaşamaya başlamalarıyla günümüz metropolleri oluştu.
Günümüzde kentler, modern tarihin başlangıcındaki şehir devletleriyle, şehirlerle karşılaştırılmayacak ölçüde insan yoğunluğuna ulaşmıştır. İnsanların karmaşık etkileşimleri ve ihtiyaçları oluşmuş durumdadır. Ülkemiz ölçeğinde bakıldığında; 15 milyon nüfusa sahip şehirler, çok karmaşık insan grupları, üretim ve tüketim ilişkileriyle geçmişe göre çok farklı sos yo-ekonomik, siyasi, kültürel yaşam biçimine sahip kentler görmekteyiz.
İnsan topluluklarının bu yoğunluktaki şehirlerde; kentlerde yaşamaları, modern zamanın ihtiyaçları, üretim-tüketim alışkanlıkları ve de karmaşık sosyal yaşamı en önemlisi kapitalist sistemin ne pahasına olursa olsun kâr temelli büyüme isteği günümüz şehirlerini yaşanmaz hale getirmiştir. Şehirler, kimliksiz, insanları kendine yabancılaştıran, sosyal yaşamı olumsuz etkileyen, geleneksel değerleri, kültürel varlıkları, mimari öğeleri, doğal varlıkları ve coğrafyasını hoyratça erozyona uğratan rantiyeci tahribatıyla karşı karşıya bırakmıştır.
Bu tahribatın önlenmesi insan odaklı yerel yönetimlerin ve yöneticilerin Şehrin Etkin Planlanması ve tasarımını oluşturularak kısmen önlenebilinir. Şehrimiz için de durum farklı değildir. Önceki yazımızda kimlikli şehirler ve tanımları üzerinde durmuş, DERSİM Kent Kimliğinin karakteristik özelliklerini, önceliklerini vurgulamaya çalışmıştık.
Bu kentle ilgili acil yapılması gereken hususlar vardır. Örneğin; kentin öncelikle stratejik bir planlamaya ihtiyacı olduğunu belirtmiştik, bu yazımızda bu hususları detaylandırırsak;
Bahsi edilen stratejik planlamanın en önemli unsurları; önceliklerin belirlenmesi ve kent vizyonunun ortaya konulmasıdır. Önceliklerin ana başlıkları:
- İnsan Odaklılık
- Kimlikli kent
- Katılım
- Kent dokusu
- Yerinde dönüşüm
- Yaşanabirlilik
- Estetik
- Eşitlik
- Güvenlikli şehir
- Hak sahipliği ve uzlaşma
- Sosyal yaşam
- Ekoloji (sosyo-ekonomik kapsayıcılık ve uygunluk)
- Sosyal uyum
- Coğrafik yapıya uyum
- Kadim değerlere adaptasyon
- Kentin tüm coğrafyasının şehrin kimliğine ve dokusuna dâhil görme ilkesi (DERSİM’ e özel)
- Kültürel varlıklar(bu sıralama kendi içinde değişebilir ve de tartışmaya açıktır) şeklinde sıralanabilir.
Kentler için yerel yönetimin öneminin en açık ortaya çıktığı ve en çok etki yarattığı alan(stratejik ve fiziki) planlamadır. Zira günümüz şartlarında bir şehirde yürütülen yerel politik anlayışın somut tezahürü yapılan stratejik ve fiziki planlamanın niteliğinde görülür. Emareleri ise;
- Kamu yararı
- Katılım
- Adalet
- Sürdürülebilirlik
- Yaşana bilirlik
- Sosyal paylaşımcılık
- Estetik değerler
- Demokratik değerlerin dışa vurumu ve de toplum yaşamına sirayet etmesidir. Planlamayla bir şehrin siyasetini toplumsal dinamiklerini tamamıyla belirleyemezsiniz ancak çok önemli katkılarda bulunabilirsiniz, o nedenle planlar aynı zamanda siyasi birer argüman. Ülkemizde ve şehrimizde (DERSİM) bazı politikacıların popülizme kaçarak yaptığı gibi zaman ve kaynak kaybından vazgeçip şehirlerin ( o şehirde yaşayan halkın) asıl meselelerine kentin stratejik ve fiziki planlamasına yönelmeleri doğru ve vicdani olandır. ‘’fasulyeden solculukla’’, FASULYE SOLCULUĞU ile sol jargon popülizmiyle bir yere varılmaz, popülistlerin değirmenine su taşımanın dışında.
Kent halkıyla uzlaşmayı ve eşgüdümü sağlayan, iletişimi etkili ve sürekli kılan;
* Teknik ve sosyal altyapıyı sağlayan
* Denetim ve izlemeyi yapan,
* Yerel kalkınmayı sağlayan
* Kent- Kır döngüsünü uyum sallaştıran
* Kırsal sürdürülebilirliği sağlayan vizyon ve misyonda yerel yönetim ve yöneticilerin iş başına gelmesi Ülkemiz için hayati önem taşımaktadır. Ülkemizin bazı kentleri onarılması güç noktadadır. DERSİM içinde durum çok farklı değildir eğer bu mentaliteyle devam edilirse Cennet gibi KENTİMİZ de yaşanılmaz çevreyle, iklimle karşı karşıya kalırız.
* Şehirlerin yönetiminde temel VİZYON ne olmalı?
* DERSİM için nasıl bir VİZYON-GELECEK öngörüyoruz?
* ’’KİTO BELGESİ’’ ?
* ’’AMSTERDAM PAKTI’’?
Bütün bu sorunları tartışmalıyız.
Yeniden buluşmak umuduyla hoşça kalın.
Veysel KURTULMAZ
