1938 DERSİM Harekatının askeri karargâhıymış. Hareket sonrası, ilde görevli devlet memurlarına lojman olarak düzenlenerek tahsis edilmiş.1957 yılında yatılı okullar için düzenlenen sınavlara katılmak için Tunceli’ye gelmiştik. Gidecek gezilecek yer yoktu. Kışlanın ortasındaki avluya gitmiştik. Yaşıtlarımız futbol oynuyorlardı. Kışla lojmanlarında oturan ailelerin çocukları olmalıydı. Onları seyrettik. Lise yıllarında kışla lojmanlarında oturan yakınlarımız dostlarımız vardı. Ziyaretlerine giderdik. Yüksek tavanlı evler dikkatimizi çekerdi.
Üniversitede akademisyen gelinim, DERSİM MÜZESİ’Nİ çok merak ediyordu. Kültür Müdürünü aradım. Müze Müdürünü haberdar etti. Oğlum, gelinimle birlikte gittik. Vali Bey gazeteci arkadaşlarla DERSİM MÜZESİ’Nİ gezdiğinde bizi çağırmamışlardı.
Müzede görevli arkadaşların rehberliğinde, bir zamanların askeri kışlası, şimdilerde tarihi DERSİM ismini almış, 5 bin metrekare üstüne kurulu bir tarih müzesi, girdiğimiz koridorlar, o kadar özenli kaliteli döşenmiş ki ayakkabı ile basmaya kıyamıyorduk. Doğrudan tarihi eserlerin sergilendiği salona girdik. Kocaman bir salon, Çokça müzeleri gezmiştim. İstanbul’da, Topkapı’daki müzelerini gezmiştik. Bu kadar eski tarihlere dayalı tarihi eser gördüğümü hatırlayamadım. Sergilenen tarihi eserleri seyrederken, tarih öncesi devirlere gittik. Yontma taş devrinde kullanılan taştan aletleri oradaydı. Sonrası dönemlere ait bolca eserler vardı. Daha önce ilimizde müze olmadığından DERSİM Coğrafyasında çıkarılan tarihi eserler, çevre illerdeki, Elazığ’daki müzelere konulmuş. Henüz getirilmemiş. Tarihi eserlerimiz çokmuş. Onlar da getirildiğinde müzemiz oldukça zenginleşecekmiş.
Eskiden lojman olarak kullanılan birkaç lojman salonlarla birleştirilmiş, kocaman tarihi eserlerin sergilendiği büyük bir kaç salona dönüştürülmüş. Tarihi eserlerin sergilendiği müze 4 bölüm halinde düzenlenmiş. Eski uygarlıklardan kalan alet malzeme sanat yapılarını tanıtan ARKEOLOJİ bölümü, eski yaşam kültür yapılarını tanıtan ETNOGRAFYA bölümü, İNANÇ bölümü Ve toplumsal yaşamı tanıtan bölümlerden meydana gelmiş. Tarihi eserlerin sergilendiği salonlar aydınlık, tarihi eserlerin yakından görülecek şekilde düzenlenmiş. İnanç bölümünde anneyle çocuğunun güneşe bakarak dua ettikleri heykel müzeyi ziyaret eden herkesin ilgisini çekecek bir yapıt.
Sergilenmiş bütün tarihi eserleri gezdik. En üst çatı katındaki kütüphaneyi gezemedik. Daha önce gezmiş. Görmüştüm. Kocaman nerdeyse bir kat büyüklüğündeki salonlardan oluşan kütüphane, tarihi eserlerin sergilendiği salonlar kadar ilgi odağı olacak kadar, özenli görülmeye değer bir yer kütüphane.
Aşağıda Müzenin ortasındaki bin 800 Metrekareyi kapsayan avlu, yaz mevsimlerinde düzenlenecek her türlü etkinliklere, gösterilere, toplantılara, müsait, ilgi çeken bir mekân. Avlunun batı yakasında pencereleri avluya bakan alt kattaki geniş bir alan ayrılmış, lokanta, bir başka ilgi odağı, olacak kadar güzel bir mekân. Onun altındaki kafeterya, lokanta kadar büyük bir mekân. Yaz aylarında avluya masa adatacakları yerleri de var. O mekânlarda yemek, yemek kafeteryada oturup kahve içmek, çok keyifli olacaktır.
Ayrıca tarihi eserleri inceleyen, koruyan, düzenleyen, temiz tutan bir Laboratuvar var.
100 kişilik kapalı konferans salonu da müze sarayının bir başka önemli ihtiyaç duyulan mekânı
DERSİM MÜZESİ, turistik önemli bir mekân olacaktır. DERSİM’İ gelip görmek isteyen herkes, mutlaka DERSİM MÜZESİ’Nİ merak edecektir. Güzel bir tanıtım ve rehberlik yapıldığında bu ilgi kat kat artacaktır.
Daha önce düzenlenen projelerde konaklama yerleri de vardı. O projeler kültür bakanlığınca kabul edilmeyince konaklamaya yer ayrılmamış
Müzeyi engellilerin de gezip görmeleri için asansör kurulmuş. Kolaylık sağlayan merdivenler yapılmış.
Tarihi DERSİM Müzesi’nin önündeki budanmış, binanın yaşı kadar tarihi sayılacak ağaçlar, müzeye ayrı bir güzellik katmış.
Müzenin mimarı ELİF Hanımın köpeği DERVİŞ, müzenin güvenliğini sağlayan bir koruma gibi çıkışta kapı önünde bizleri izliyordu. Gülümsedim. O da gülümser gibi bize baktı.
