Stres, günümüzde bireylerin yaşadığı en büyük sorunlardan biridir. Stresin bireysel değil, toplumsal bir sorun olduğunu düşünüyorum. Stres sadece kişiler arası uyumsuzluktan kaynaklanmıyor. Öyle olsaydı, stres yaratan kişiden ayrılarak veyahut ondan uzak durarak sorunu gidermiş olurduk.
Bireysel uyumsuzluklar etkili olabilir ama başlı başına tek etken değildir. Milyonlarca insan ekonomik, sosyal ve kültürel sıkıntılarla boğuşuyor. 2020 lira asgarî ücretle nasıl stressiz yaşanabilir? TÜİK verilerine göre 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı belirlenenin sınırını aşmış durumda. Bu insanlar kredi kartlarıyla, banka kredileriyle yaşamını sürdürmeye çalışıyor. Gelirler gittikçe azalmış, insanlar çaresizliğin girdabında dönenip duruyor. Bu koşullarda aile bireylerinde huzur ve rahatlık aramak boşuna bir çabadır. Birey stres ortamından kaçsa bile borçlar arkasından geliyor.
Var olan toplumsal yapı stres üretiyor, kaygı üretiyor, davranış bozukluğu üretiyor. Bu koşullarda bir iyileşme olmadan stressiz yaşamak bir hayal. Özellikle büyük kentlerde bu durum daha çok hissediliyor. İşten çıkarmaların arttığı, iflâsların çoğaldığı, halkın zam yağmuruna tutulduğu bir ortamda bu illetten nasıl kaçınacağız? Milyonlarca insanın bu illetle baş edebilmek için anti-depresan kullandığı söyleniyor.
Psikolojik rahatsızlıklardan dolayı doktora başvuranların sayısı çoğalmış. Hiçbir ilâç o insanların sorunlarına gerçek anlamda çözüm getiremez. Eskiden ufak tefek sorunlar dayanışmayla gideriliyordu; şimdi dayanışma da kalmadı. Dayanışma göstermesi gereken insanlar da sıkıntı içinde yüzüyor; kiminle dayanışacaksın? Ağır yaşam koşulları insanları yıkıyor, çökertiyor. Herkesin birbirini gözlediği ve hesap sorduğu bir dönemden geçiyoruz. Öfkeliler ama öfkelerinin yönü belirsiz. Onları yoksul ve çaresiz yapan bir ekonomik ve toplumsal yapı var. Kendilerini ezen bu toplumsal yapıya karşı birlikte olmayı, yan yana gelmeyi çıkarları açısından denemeleri kaçınılmaz. Ezenler azınlıkta, ezilenler ise milyonlarla ifade ediliyor.
Eksiklik sorunları yaşayanların bir araya gelememesidir. Bu eksiklik giderildiğinde gerçek çözüme yaklaşılmış olur. Stres yaşayanlar tek tek olduklarından, strese uğratanlarla baş edemiyor. İnsanlar sorunların içinde yaşaya yaşaya gerçek çözüme yönelecek. Sorunları yaşayanlar kendi çözümlerini üretecek; başka yol ufukta görünmüyor.