Nâzım, edebiyatımızın en büyük şair ve yazarlarındandır. Şiirimizin yenileşmesinde, halkın sorunlarının işlenmesinde ve onun özgürlük ve eşitlik yürüyüşünde gür bir ses olarak ortaya çıkmıştır. Nâzım bize şiiri sevdiren adamdır; okunduğunda “ işte şiir böyle yazılır” dedirten insandır aynı zamanda. Nâzım’ın çevresi ve yakınları sanatla iç içe yaşayan insanlardır. En başta annesi önemli bir ressam. Dedesinin şiir yazdığı da söylenir; bu etki Nâzım’a da
İşçi sınıfının, halkının sesi ve sözü olabilmek için her zorluğa katlanmıştır. Halkı uyandıran şiirleri uzun zaman yasaklı kaldı. Ancak 1960’dan sonraki dönemlerde yayınlanabilmiştir. Nâzım’ın şiirlerini uzun süre kimse yayınlamaya cesaret edemez. Toplumsal gerçekliği apaçık yazması hep şimşekleri üzerine çekmesine neden olmuştur. Halkın bu değerli evlâdı, insanların mutlu geleceği için hiç sözünü sakınmaz. Onun için uzun hapislik yılları yaşamıştır. Ne kadar değerli bir sanatçı olduğu, onun gibi düşünmeyen sanatçılar tarafından bile kabul edilmiştir. Sanatçılar söyleşilerinde bu değerin hakkını teslim etmekte sakınca görmemişlerdir.
Nâzım’ın şiirleriyle birlikte işçi sınıfı ve emekçi köylülük şiire girmiş ve şiirin konusu olmuştur. Birçok insan onun şiirlerini okuyarak toplumsal bilinç kazanmıştır. Ulusal Kurtuluş Savaşı’nı en iyi anlatan şairlerimizin en başındadır. Kurtuluş Savaşı “ Kuvayi Milliye Destanı'nda “ tüm ayrıntılarıyla anlatılmıştır. Kurtuluş Savaşı’nı onun kadar güzel, gerçek ve coşkulu anlatan azdır. Bu destanı okurken dedelerimizin, ninelerimizin, babalarımızın anlattıklarını âdeta yaşarız. Nâzım’ın tüm yurtsever duyguları bu destanda ortaya çıkar. Onun coşkulu anlatımı, okuyanı büyük bir etki altında bırakır.
Yalnız Ulusal Kurtuluş Savaşı değil, halkımızın yaşam mücadelesi de diğer şiir kitaplarında yer bulur. “ Memleketimden İnsan Manzaraları “ insanımızın çektiği sıkıntıları, zorlukları şiir duyarlılığıyla içimize akıtır. Anlatılan insanlarla üzülürsünüz, öfkelenirsiniz bir çare arayışı içine girersiniz. Anlatılanlarda hakkını alma mücadelesi veren işçiler vardır, haksızlığa uğrayan, ürününün karşılığını alamayan köy emekçileri vardır. Bunun dışında düşüncelerinden ötürü ceza gören aydınlar vardır. Kısacası anlatılan bizim hikâyemizdir.
Nâzım yalnız bizim insanımızın mutlu geleceğini değil, başka toplumların da bu uğurda mücadelesine destek çıkmıştır yazılarında. Dünyadaki Ulusal Kurtuluş Savaşları'nı ve sosyal kurtuluş mücadelesi veren toplumları şiirlerinde yansıtmıştır. Çin olsun, Küba olsun tüm dünya toplumlarının aydınlık geleceğine olan inancını hep korumuştur. Nâzım, yerelden evrensele açılan bir dünya yurttaşıdır. Yaşamı boyunca savaşsız, sömürüsüz bir dünya kavgasının yanında yer aldı.
Orhan Kemal de 1970 Haziran ayında aramızdan ayrıldı. O da işçi sınıfının bir yazarı olarak güzel eserlere imza attı. Çukurova'da gerek tarım işçileri, gerekse sanayi işçilerinin yaşam koşullarını gözlerimizin önüne getirdi. Orhan Kemal’in romanlarının işçi sınıfının bilincinin oluşmasında önemli işlevleri olmuştur. Murtaza, Bereketli Topraklar Üzerinde, Eskici Dükkanı...gibi romanları, yeni oluşan işçi sınıfını görünür kılmıştır. Birçok insan okuma alışkanlığını kazanmada onun romanlarının etkisini kendinde görür.
Orhan Kemal ömrünün sonuna kadar halkının mutluluğu için kalemini işletmiştir. Çok yazmış ama çok rahat etmemiştir. Hep sıkıntılar ve zorluklar içinde debelenip durmuştur. Ortaokulu bile bitirememesine rağmen çok değerli eserler yazdı. Gelecekte de okunacak klasik yazarlarımız arasına çoktan girmiştir. Öldüğü zaman işçi sınıfı Orhan Kemal'i unutmamıştır. Disk ( Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu )’li işçiler saygı duruşunda bulunmuştur. İşçi sınıfı temsilcileriyle birlikte uğurlama törenine katılmıştır.
Orhan Kemal’n de Nâzım gibi ünü sınırlarımızın dışına taşmıştır. Orhan Kemal yazılarında ve hikâyelerinde aydınlık gerçekçiliği savundu. Hep yoksulların acısıyla, sevinciyle ilgilenmiş onları romanın, hikâyenin konusu yapmıştır. Onun için “ Türkiye'nin Gorki'si “ diyenler de olmuştur.
Bir başka büyük şairimiz de Ahmet Arif'tir. Halkının acılarını, sevinçlerini, yiğitliğini, özlemlerini şiirlerinde anlattı. Çok az şiir yazmıştır ama yazdıklarını da bir kuyumcu titizliğiyle işlemiştir. Şiirleri liriktir, coşkuludur; yiğitçe, insanın içine işleyen bir anlatımı vardır. Ahmet Arif dürüst ve namuslu insanların sesidir. “ Hasretinden Prangalar Eskittim “ adlı tek şiir kitabıyla ünlenmiştir. Bu kitap, Türkiye'de en çok basılan ve okunan şiir kitabı olma ününü koruyor. Gençlerin elinden düşmeyen şiir kitapları arasındadır. Bağımsız anlatımıyla insanların yüreklerindeki güzel yeri koruyor.
Halk müziği sanatçıları şiirlerini besteleyerek geniş yığınlarca daha çok tanınmasını sağladı. Nâzım nasıl ovaların, düz alanların coşkulu sesiyse, Ahmet Arif de dağların, yüksek yerlerin gür ve tok sesidir. Hasan Hüseyin bu üç değerli sanatçının ölüm yıldönümlerinde “ Haziranda Ölmek Zor “ der. Nâzım, Orhan Kemal ve Ahmet Arif'i ölüm yıldönümlerinde saygıyla anıyoruz.